Vergane glorie glorieus in de tijd verzet
Jurjen K. van der Hoek
Op het eerste gezicht heb ik het niet eens door, maar beeldvormer Akmar is bezig met groeien, bloeien en vergaan. Eigenlijk zie ik alleen het laatste, het vergaan. Hoewel. Wanneer ik over de drempel van melklokaal stap, want daar laat Akmar haar werk zien, kruist eerst een rij panelen aan de wand mijn blik. Deze dibond platen zijn meest egaal donker van kleur en hebben om en om een reliëf of zijn zuiver mat. Het betreft een tiental kleuren van olieverf en acryl tot pastel met zakelijke namen als Winsor and Newton, Van Bleiswijk Holland en Daler Rowney/Georgian. De installatie heeft als titel CCC – Community of Commercial Colors. Een verzameling tinten dus die in samenhang zijn, een communiteit vormen. Een geheel van eenheden, even goed als eenlingen verder kunnen maar toch overeenkomst in aanzien hebben.
Deze groep heeft een ander karakter dan de berg oude beeldschermen die ik vervolgens aantref. Akmar heeft van allerlei markten en milieustraten 48 Fujitsu LDC schermen verzameld, en een glasbak vol vazen. Zo neem ik aan, maar wanneer ik het van galeriehouder Albert Oost meegekregen losbladige boekje lees blijkt dat ze alle van een Duits kantoorpand zijn. Op verschillende manieren vergeeld door hun diverse stand ten opzichte van lichtval door de ramen. Tussen de noodzakelijke snoeren en stekkerdozen is een installatie opgebouwd met de naam Vanitas. Noodzakelijk, want ieder beeldscherm toont een bewegend beeld. Het lijkt me een stilleven als gedenkplek voor de consumptiemaatschappij. Echter, een stilleven is het niet werkelijk.
Op de schermen zijn video’s te zien, de in een loop draaien. Vooral bloemen en planten in een gemanipuleerde natuur. Ik word om deze tuin geleid, waar bloempixels om hun as draaien of juist heel scherp en in hoge resolutie te zien zijn. Het is een installatie met veel symbolische ingangen. De beeldschermen zijn hedendaagse digitale bloemvazen, terwijl de lege glazen vazen doen denken aan toen die tijd waarin bloemen nog insecten aantrokken op hun kleur en geur. De kluwen van kabels en draden zijn de grillige takken van verwilderd struikgewas. De videobeelden laten de ontwikkeling van de digitale technologie zien. Van de ruwe pixels in het ms-dos tijdperk tot het ragfijne HR in de 21e eeuw.
Hierin merk ik dan de groei, de bloei en het vergaan op. In de tijd gezien maakt ieder wezen en elk ding deze drie stadia door. Alles is vergankelijk, van geboorte naar kind en via volwassene tot de dood. Van zaad tot plant en via bloemknop tot verdorring. Maar soms wordt die tijdelijkheid tot kunst verheven. De kunst van de ijdelheid, een tweede leven. Junkyart, readymade of art trouvé zo de lezer wil. Gevonden objecten, die klaar zijn opgetild te worden, verheven in de tijd.
De marmeren voetstukken van prijsbekers worden gestapeld tot een obelisk. Een gedenknaald voor naamloze winnaars, want de trofeeën worden roemloos te koop aangeboden of liggen vergeten op de vaalt. De koperen plaatjes geven enkel nog de kampioenschappen en jaartallen aan. De ijdelheid van de roem.
Oud schuurpapier toont intensief gebruik, de vellen kunnen zo geplakt op plexi-glas de kunst in. De sporen van schaven en schuren is een verhaal op zich. Tot op zekere hoogte bestand tegen het vergaan in de tijd, toch moet het dit op een gegeven moment opgeven. Dit verlies, dat vergaan, wordt tot surrogaat schildering. Een vervreemdend kunstwerk.
Naar de letter is alle werk van Akmar dat in melklokaal te zien is vervreemdend van aard, maar betoverd wel de blik. Vooral Vanitas, omdat daar de groei en bloei gracieus over de beeldschermen zwiert en je niet beseft dat het vergaan hierin een rol speelt. “Old News” is dat ook, want opgebouwd uit zes weken aan krantenpapier waarbij de drukinkt het dikke reliëf zwart kleurt. Nauwelijks opgemerkt wordt “Wanda”, in een hoek van de galerie een op de wand geplakte cirkel van menselijk haar. Alles ademt transformatie. Het boekje laat meer ijdelheid zien, vergane glorie. In de tijd – of eigenlijk door de vingers van Akmar – anders geworden dan dat het daarvoor was of is geweest. Maar welke is de waarheid, wat is de werkelijkheid. Ieder jaar geeft een nieuw beeld, elk decennium een andere voorstelling, een vorige eeuw een volgend aanzicht. De tijd van gisteren echoot in het ogenblik van vandaag, vroeger weerklinkt in morgen.